Γραφειοκρατία

"Πώς και γιατί συνέβη αυτό το κακό με τη σοβιετική γραφειοκρατία, όταν μάλιστα όλοι τη φοβούνταν και στην αρχή όλοι επιθυμούσαν να μην εμφανιστεί αυτό το σκιάχτρο; Πώς γίνεται ένας ειλικρινής και τίμιος κομουνιστής να μεταβάλλεται ξαφνικά σε αισχρό γραφειοκράτη; Ας ακούσουμε και πάλι τον Τρότσκι. Νομίζω ότι λέει την τελευταία λέξη επί του θέματος: «Όταν λιγόστεψε η ένταση και οι νομάδες της επανάστασης καθηλώθηκαν στις θέσεις τους, ξυπνούσαν τότε μέσα τους, ζωντάνευαν και αναπτύσσονταν όλα τα χαρακτηριστικά της ψυχολογίας του μέσου ανθρώπου, συμπάθειες και επιθυμίες

υπαλλήλων ικανοποιημένων απ’ τον εαυτό τους (...) Αρχισαν επισκέψεις ανάμεσα στους ηγετικούς κύκλους, τακτικές εμφανίσεις στα μπαλέτα, συντροφικά γλέντια με πιοτό, όπου έπαιρνε κι έδινε το κουτσομπολιό, όλα αυτά που εμένα δεν μ’ ενθουσίαζαν καθόλου». (Από το βιβλίο του  Η ζωή μου).

Έχουμε εδώ μια τέλεια περιγραφή της προΐούσας γραφειοκρατικοποίησης ενός πρώην επαναστάτη, που έκανε την επανάσταση και ησύχασε. Και καλά αυτός. Αμ, οι άλλοι, οι κηφήνες που δεν έκαναν καμιά επανάσταση; Εννοώ τους γραφειοκράτες των δυτικών κομουνιστικών κομμάτων, κυρίως αυτών που δεν πέρασαν τις δυσκολίες που πέρασε το

δικό μας ΚΚΕ μ’ εκείνους τους εκπληκτικούς αγώνες του. Αμ, οι παράλλοι, οι δεύτερης και τρίτης γενιάς γραφειοκράτες, που δεν τους γνώρισε ο Τρότσκι, όμως τους ξέρουμε καλά εμείς; ΤΙ οικτρά ανθρωπάκια, μα το θείο Κάρολο!

Όλοι αυτοί κάποτε βρέθηκαν λίγο ώς πολύ τυχαία κοντά στα γραφεία του ΚΚ, μπήκαν μέσα και την άραξαν για να παριστάνουν ισοβίως τους κομματικούς παράγοντες και τα στελέχη — τρομάρα τους για στελέχη, δηλαδή — έναντι μιας ισχνής αντιμισθίας, που συχνά

αντισταθμίζεται από μια γονική κομματική παροχή και το πράγμα έτσι γίνεται ακόμα πιο ευχάριστο. Ω, της γραφειοκρατικής συμφοράς! θείε Κάρολε, πώς καταντήσαμε έτσι; Να τοποθετούνται οι γραφειοκράτες στο απυρόβλητο και από κει να μας πυροβολούν με τη μωρία τους και την αγραμματοσύνη τους. θείε Βλαδίμηρε, δώσ’ τους πρώτα μια φάπα και στη συνέχεια πες τους πως έχουν τόση σχέση με τον κομουνισμό όση κι ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Όχι, πάντως, με το ρετσινόλαδο του Μανιαδάκη, γιατί αυτό είχε όντως σχέση με τον κομουνισμό, εδώ σε μας: το έδινε το πρωτοπαλίκαρο του Μεταξά στους κομουνιστές για να αποκαθαρθούν στα γρήγορα απ’ όλα τα σκατά που είχαν μέσα τους, βαθιά μέσα τους, μέχρι τη βρώμικη ψυχή τους.

Λοιπόν, η σοβιετική γραφειοκρατία ήταν φαινόμενο αναπόφευκτο; Ναι, ήταν. Το λέω εν πλήρει συνειδήσει και απελπισία Σε κάθε ανώριμη κοινωνία, όπου ο «νέος άνθρωπος» είναι το ζητούμενο και όχι το υπάρχον, η γραφειοκρατία είναι αναπόφευκτη. Η γραφειοκρατία σ’ όλες τις μορφές της θα εξαλειφθεί μόνο στην αταξική κοινωνία. Μέχρι τότε, κουράγιο. Και μη χτυπάτε το κεφάλι σας στον τοίχο όταν απέφτετε πάνω σε γραφειοκράτη. Χτυπήστε το καλύτερα πάνω του. Το ίδιο κάνει."

Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη «Η μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού», 1999.